TÔI CÓ Ý KIẾN

Tôi có ý kiến

Dạo này, các trang mạng xã hội tràn ngập những vấn đề nóng: giao thông, giáo dục, y tế, tư pháp, đặc khu...Xen vào đó là nỗi bất bình vì phát ngôn của các chức sắc " phân bổ ngân sách nước nhà ở đỉnh cao minh bạch"( Đinh Văn Nhã), " đừng nhìn đặc khu kinh tế từ góc nhìn quốc phòng an ninh"(Nguyễn Đức Kiên), dự án từ 72 tỉ đồng ngày phê duyệt đội lên 2.595 tỉ trong quá trình thực hiện " là do cơ chế"(Nguyễn Thị Thanh)...Tâm trạng bất bình với các phát ngôn vô trách nhiệm và kém hiểu biết ấy dần nhường chỗ cho những lo lắng về các đặc khu kinh tế sắp được thông qua. Những tâm trạng ấy có căn nguyên của nó. Xin được nói vài suy nghĩ của một công dân về điều này:

1. Ngày chống Pháp dân ta nhận thức chưa cao như bây giờ nhưng khi Bác Hồ ra lời kêu gọi " chúng ta thà hi sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ" thì dường như toàn thể công dân, không phân biệt tôn giáo, giai cấp, dân tộc đều đứng lên đánh giặc cứu nước. Nhà nước thiếu tiền, nhân dân sẵn sàng hiến vàng, tiền, nhà cửa ủng hộ. Tư tưởng " Tổ quốc trên hết" là mệnh lệnh của mọi trái tim và trên thực tế nó là tình cảm và ý chí đoàn kết mọi người tạo nên sức mạnh toàn dân tộc. Và chúng ta chiến thắng nhờ sức mạnh ấy.

Thời chống Mỹ, hàng triệu gia đình đã hi sinh gia tài quý giá nhất là người thân của mình vì mục tiêu giành độc lập cho đất nước. Nỗi đau của hàng triệu gia đình mất người thân cũng nguôi ngoai khi đất nước thống nhất. Ngày ấy nhân dân dọc đường ra trận sẵn sàng dỡ nhà làm đường, mở đường, giúp đỡ nhà nước với tinh thần "xe chưa qua, nhà không tiếc". Chính Bác Hồ đã tổng kết " dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong". Như vậy dân lo việc nước, ý Đảng lòng dân hoà hợp tạo nên những giá trị vững bền không gì có thể khuất phục.

2. Thời Đổi Mới chính nhân dân đã mở đường phá vỡ tư tưởng quan liêu, bao cấp. Thực tiễn cuộc sống đã tạo tiền đề để Đảng tiếp tục tư tưởng Đổi Mới đi xa hơn vì Đảng giữ vai trò lãnh đạo. Ba mươi năm qua, Đổi Mới đã đưa đất nước ta phát triển nhưng tỉnh táo nhìn lại thì không thể không thấy rằng lẽ ra ta có thể đi nhanh hơn, đạt nhiều thành tựu lớn hơn nữa, nhân dân còn hạnh phúc hơn nữa, đất nước còn giàu mạnh hơn nữa nếu trước những vấn đề trọng yếu của đất nước, lãnh đạo có những quyết sách chính xác hơn trong các khâu quyết định chọn người đứng đầu, những quyết sách về tổ chức, cán bộ, những chính sách kinh tế xã hội phù hơp. Những bài học thất bại là kinh nghiệm quý để chúng ta tránh lặp lại những sai lầm cũ. Lịch sử cần cho hiện tại là vì thế.

3. Sự suy thoái của xã hội ở nhiều mặt quan trọng thời gian qua đến mức báo động không phải chỉ do tác động của mặt trái cơ chế thị trường như những ghi nhận chính thống. Sự hư hỏng của hệ thống bắt đầu từ những khiếm khuyết của chính hệ thống: không chọn được cán bộ xứng tầm ở mọi cấp, không có cơ chế giám sát quyền lực, giao quyền lực cho những người không xứng đáng ở cả năng lực lẫn tư cách. Vì thế họ ra những quyết sách sai lầm, ảnh hưởng rất lớn đến phát triển đất nước. Việc rất nhiều cán bộ ở đủ các cấp vi phạm pháp luật, bị xử lý thời gian qua là những cái giá quá đắt để chúng ta nhận ra gót chân Ashin trong hệ thống của mình. Việc nhân dân ủng hộ Đảng chống tham nhũng là một tín hiệu mừng vì nhân dân đã biến những bất bình của mình thành những đóng góp đầy tâm huyết và trí tuệ, vẫn coi Tổ quốc trên hết là nghĩa lớn mà gạt những điều riêng tư sang một bên.

4.Nhìn lại những thất bại trong chủ trương phát triển kinh tế mấy chục năm qua có thể thấy: có cái do chủ trương sai, có cái do giao việc sai, có cái do nhận thức sai. Các Tổng công ty với hi vọng là các quả đấm thép đã thất bại, trở thành gánh nặng, không biết bao giờ mới khắc phục xong; Formusa thành thảm hoạ bây giờ vẫn phải giải quyết và còn tiềm ẩn nhiều rủi ro; bauxite Tân Rai thất bại; bao nhiêu dự án của Bộ Công thương, các tỉnh thành đội vốn, thua lỗ đẩy nợ công lên mức cao chưa từng có(bình quân mỗi người hơn 30 triệu)... Tất cả những điều này đã được một số chính khách, nhiều nhà khoa học, trí thức, nhân dân cảnh báo nhưng các cơ quan tham mưu đều chứng minh những góp ý ấy là sai lầm, lãnh đạo vẫn quyết làm và hậu quả thì ai cũng đã thấy. Nhưng đáng tiếc cho đến nay chưa có cơ quan nào nhận sai mà chỉ có những cá nhân sai. Mà chủ yếu sai do tham nhũng. Tôi nghĩ cần xem lại vấn đề này.

5. Tâm trạng lo lắng về các đặc khu trong xã hội đang phổ biến. Có luật sư đã phân tích về sự chưa chặt chẽ của dự thảo luật Đặc khu. Tôi không phải là chuyên gia luật, kinh tế, không có nhiều thông tin như những người có trách nhiệm để lý giải việc nên hay không nhưng trước tâm trạng xã hội không thể không suy nghĩ. Tại sao có nhiều người lo ngại thời gian quá dài? Có đại biểu Quốc hội lo ngại đặc khu nếu không chặt chẽ sẽ trở thành nơi di dân của nước ngoài. Rất nhiều người lo ngại Trung Quốc sẽ lợi dụng để lách luật làm những điều tổn hại cho đất nước...Về điều này dù ít hiểu biết tôi cũng xin kiến nghị như sau:

- Chưa bao giờ tôi tin vào sự thành thật của giới lãnh đạo Trung Quốc từ xưa đến nay. Lịch sử thì rõ rồi. Họ chỉ muốn biến nước ta thành quận huyện của họ. Mao từ những năm 50 của thế kỷ trước đã lăm le thôn tính nước mình dù ngoài miệng vẫn đồng chí, anh em hữu hảo với nhau( đọc lại bài ông Lê Duẩn nói về điều này). Đặng thì xâm lược thực sự, không che đậy. Suốt dải biên giới với Trung Quốc có bao giờ yên vì Trung Quốc luôn gây hấn, bày trò lấn chiếm. Tập thì sang ta nói ra vẻ hữu hảo, vừa rời ta sang Singapore đã giở giọng khác, vừa vô pháp vô thiên, vừa mất tư cách của một người đứng đầu quốc gia. Vừa mới tuần trước ở Shangri- La tướng Trung Quốc tuyên bố thẳng muốn cướp cả Trường Sa của ta nữa.

-Mọi việc làm của Trung Quốc trong kinh tế chỉ muốn ta suy yếu: bán cho ta các kỹ thuật về xi măng, thép, giao thông...lạc hậu; cho thương lái tìm cách phá hoại như mua rẻ, ép giá, đang giao thương bình thường thì ngừng lại; mua rễ hồi, móng trâu, dược liệu theo kiểu tận diệt... 

-Ở các khu công nghiệp tại Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Tân Rai Trung Quốc đưa dân sang dưới dạng du lịch rồi vào làm việc trái phép, gây ra những hậu quả xã hội đáng lo ngại. Không chỉ là những hành vi vi phạm pháp luật cá lẻ mà mang tính hệ thống, lâu dài. Tất cả những chuyện này Trung Quốc thực hiện công khai, trắng trợn, nghênh ngang, toàn đặt chúng ta vào chuyện đã rồi.

Từ những điều đó, tôi nghĩ những người có trách nhiệm, đặc biệt là Quốc hội, khi quyết những vấn đề lớn liên quan đến chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia cần hết sức thận trọng. Các đại biểu Quốc hội do nhân dân bầu ra, trước những vấn đề lớn như vậy cần lắng nghe những cử tri của mình. Nếu trưng cầu dân ý chưa thích hợp thì nên cử các đoàn đi tiếp xúc với cử tri(đừng chọn đại biểu như những lần tiếp xúc thông thường vì sẽ không nghe được hết ý kiến cần nghe đâu) để lắng nghe tâm tư của dân thế nào. Tôi có quyền nghi ngờ nhiều đại biểu vì nghe họ phát biểu, trả lời phỏng vấn thấy họ hiểu về vấn đề này rất lơ mơ, thậm chí nói sai cả chủ trương của Đảng. Họ mà thay dân quyết định những vấn đề này, tránh sao không sai được?

6. Trước hoạ xâm lăng của nhà Minh, cha con Hồ Quý Ly có hỏi nhau về kế sách giữ nước. Hồ Nguyên Trừng đã trả lời cha" tôi không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo". Mối lo ấy có thật, nhà Hồ thất bại vì không được dân theo và đẩy đất nước vào hoạ bị ngoại bang thống trị. Nguyễn Trãi nhận định " chính sự phiền hà" và " lòng dân oán hận" đã là nguyên nhân mất nước vì kẻ thù chỉ mong có thế. 

Xin Quốc hội nghiên cứu thật kĩ, có quyết sách đúng vì trên vai Quốc hội là số phận của một đất nước với hơn 90 triệu dân. Mong rằng trong tim các vị vẫn nóng tư tưởng sáng suốt từ khoá đầu tiên đã xác định Tổ quốc trên hết.

PGS.TS Phạm Quang Long

Đặc khu 99 năm, hoặc 0 năm nào!

CÁC NGHỊ SĨ HÃY KHOAN VỘI NHẤN NÚT!

(Bài đầy đủ so với báo đã in) 

Nhà văn Sương Nguyệt Minh

Chưa bao giờ nghe câu thơ của Tố Hữu lại thấy bất trắc, xót xa, đau thương như lúc này: “Tôi kể ngày xưa chuyện Mỵ Châu/ Trái tim lầm chỗ đặt lên đầu/ Nỏ thần sơ ý trao tay giặc/ Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu”.

Chưa bao giờ trước khi Quốc hội bỏ phiếu thông qua một dự thảo luật lại có quá nhiều quan điểm, ý kiến của người lao động, của cả nhân sĩ trí thức... tạo thành cơn địa chấn dư luận xã hội như Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc (Gọi tắt là Luật Đặc khu). Dự thảo thời hạn giao đất 99 năm đang là vấn đề quan tâm, tranh luận nóng bỏng. Tranh luận được đẩy đi xa hơn với những lo lắng bất an, bất trắc về an ninh chủ chuyền đất nước.

99 năm thì sao, và 0 năm nào thì sao?

Số người quá ít ỏi đồng tình với dự thảo Luật Đặc khu thời hạn giao đất 99 năm trước hết là Ban dự thảo, sau đó là một số đại biểu quốc hội và tiếng nói yếu ớt của số ít người trong xã hội. Ông Nguyễn Chí Dũng - Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã giải trình ý kiến đại biểu trong phiên thảo luận ngày 23/5 vẫn đề nghị "cho phép giữ nguyên như dự thảo, vì đây là một chính sách vượt trội". Ông bộ trưởng còn viện dẫn các mô hình đặc khu "Hiện nhiều nước đã giao đất 99 năm như British Virgin Islands, UAE, Malaysia...” thành công, như một điểm sáng kinh tế, thúc đẩy quốc gia phát triển. Liên hệ với trường hợp Việt Nam, ông Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng – Trưởng ban soạn thảo luật cho rằng: "Nếu chúng ta không đưa ra được những cơ chế chính sách đủ để hấp dẫn, để lôi kéo và thu hút nhà đầu tư thì mức độ thành công đối với các khu này sẽ giảm đi. Do vậy, tôi thấy các ưu đãi ở đây vẫn phải thiết kế để đủ vượt trội so với trong nước hiện nay và cạnh tranh được với quốc tế”. Còn đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) lại có lo lắng riêng, rồi khẳng định: "Nếu không giao đất 99 năm thì các nhà đầu tư sẽ không vào”...

Số người đông đảo không đồng tình với thời hạn giao đất 99 năm không chỉ đại biểu Quốc hội mà còn nhiều nhân sĩ, trí thức và số đông công dân lo lắng, quan tâm đến vận mệnh đất nước. Ông Trương Trọng Nghĩa – đại biểu Quốc hội ở thành phố Hồ Chí Minh cất tiếng nói mạnh mẽ nhất: "Tôi đề nghị bỏ thời hạn giao đất 99 năm”. Ông Dương Trung Quốc - một đại biểu Quốc hội lần họp nào cũng làm nóng dư luận bằng các câu hỏi, hoặc trả lời báo chí thì cũng lo ngại, đề nghị: “đề nghị khi thông qua dự án luật cần phải "bấm nút" riêng về quy định giao đất 99 năm". “Liên quan tới việc dự kiến thời hạn giao đất tại các đặc khu kinh tế có thể lên tới 99 năm, ông Đinh Khoa Toàn - chủ tịch UBND huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang - cho rằng nếu chủ trương này thành hiện thực, Nhà nước sẽ thiệt hại”. Trăm người mười ý, chỉ biết rằng giao đất đặc khu 99 năm đang là vấn đề nóng nhất trong những ngày hè oi ả, ngột ngạt.

Các đại biểu Quốc hội hãy nghĩ ngợi thật kĩ trước khi nhấn nút biểu quyết!

99 năm, hoặc 0 năm nào? Nếu mỗi đời cây gia phả là hơn 30 năm thì 99 năm là 3 đời trọn vẹn của 3 thế hệ. 99 năm cũng là thời gian gần một thế kỉ. Chẳng ai biết sau thời gian bãi bể nương dâu dài đằng đẵng ấy chuyện gì sẽ xảy ra? Lúc ấy, cháu chắt mình sẽ sống ra sao? Lúc ấy, chúng sẽ nghĩ gì về ông, về cụ với ngón tay cái nhấn nút Đặc khu? Thưa các vị nghị sĩ! Nhấn nút 1 quả tên lửa Tomahawk chỉ hủy diệt một mục tiêu. Nhấn nút một quả bom hạt nhân, chỉ hủy diệt một thành phố. Coi chừng nhấn nút Đặc khu thì rất có thể “cơ đồ đắm biển sâu”, nước mắt Mỹ Châu rửa ngọc trai chẳng bao giờ sáng.

Có người con người cháu cháu nào dám can ngăn cha mẹ, ông bà mình hãy khoan vội nhấn nút trong lúc dầu sôi lửa bỏng này không?

Giao đất 99 năm, trong khi đó, doanh nghiệp nước ngoài đầu tư chỉ cần 10 năm, cùng lắm là 15 năm đã thu hồi vốn và lãi, sau đó là thời gian lãi ròng. Đất đai cũng là tài nguyên, ngày càng hiếm. Đất đặc khu không phải chỗ nào cũng làm được, và nguy cơ đất cho các hoạt động kinh tế, xã hội đang cạn kiệt. Chẳng khác gì cái chăn hẹp, người này đắp kín đầu thì người kia hở chân. Một dự án có thể chỉ cần 30 năm là hết nhu cầu sản xuất, nhưng lại được cấp tới 99 năm, cũng có nghĩa là doanh nghiệp khác mất cơ hội tiếp cận đất đai. Cơ hội cạnh tranh càng xa vời. Ấy là chưa nói đến sau này kinh tế nước ta khá dần lên, có thêm nhiều doanh nghiệp khủng muốn đứng chân ở quê hương thì không còn chỗ bởi 3 đặc khu chỗ đẹp, chỗ tốt thì đã tràn ngập người nước ngoài. Nếu chỉ cho thuê 50 năm, thì cháu chắt chúng ta mới có cửa để bước vào Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc.

Cách đây gần 40 năm, người Trung Hoa làm kinh tế đặc khu Thẩm Quyến, người Ả rập làm đặc khu kinh tế Dubai, người Hàn làm đặc khu kinh tế Incheon. Có một sự thật không hề chối cãi là cả hai nơi này đều thành công đến mức trở thành mẫu hình cho các nước đang phát triển ước mơ, khát vọng và học tập. Tuy nhiên, thời đại cách mạng 4.0 với những bùng nổ về khoa học công nghệ đã khác xa với công nghiệp đại cơ khí cách đây gần nửa thế kỉ. Kỹ thuật công nghệ cao, xây dựng thung lũng silicon chẳng hạn, không cần đến những nhà máy đồ sộ chiếm đất chiếm không gian. Chỉ những nước kém phát triển với nền công nghiệp gia công hay lắp ráp thì mới cần đến đất đai, nhà xưởng lớn. Làm đặc khu theo cách Thẩm Quyến, Dubai, Incheon là đi lại vết xe cũ người ta đã đi 40 năm trước. Ở nước Việt Nam ta hiện nay đã qua thời kỳ kinh tế thị trường sơ khai. Không nên thu hút đầu tư, trải thảm đỏ bằng mọi giá. Chúng ta đã có quá nhiều, thậm chí “bội thực” các khu công nghiệp với hình thức gia công, lắp ráp là chủ yếu, tỉnh nào cũng có. Làm 3 đặc khu kinh tế dường như mâu thuẫn với chiến lược phát triển “đi tắt đón đầu”, và quên đi khát khao lớn nhất phù hợp với bước đi hội nhập toàn cầu là thu hút đầu tư các ngành công nghệ cao như công nghệ thông tin, vũ trụ, sinh học, tự động hóa,... không gây ô nhiễm môi trường... Rõ ràng là hoàn cảnh mới, vận hội mới, việc giao đất rộng rãi quá mức và ưu đãi quá thể mời chào doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư, để sử dụng đất giá rẻ, nhân công rẻ mạt không còn phù hợp, chẳng còn quá cần thiết nữa.

Giao đất 99 năm thực chất là... nhượng địa. Từ bối cảnh cách mạng 4.0 “một ngày bằng 20 năm”, cái vừa phát minh sáng chế có thể trở thành lạc hậu sau vài năm, chúng ta thử hình dung ai sẽ là người hồ hởi, hăng hái xốc tới và ăn dầm ở dề Đặc khu? Doanh nghiệp, nhà đầu tư công nghệ cao không cần đất, và cũng chẳng cần đến 99 năm, thì ắt hẳn phải là những nhà đầu tư bất động sản, casino hoặc nhà đầu cơ đất. “... chỉ những nước nghèo đói lạc hậu và hoang sơ mới cần đến, trong khi có những quốc gia luôn thèm khát lãnh thổ tài nguyên của nước khác thì cái họ cần không phải là lợi ích kinh tế mà là lãnh thổ, họ sẽ di dân đến và tìm mọi cách ở lại, thậm chí chi phối chính trị, an ninh...” - Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa đã cất tiếng nói đầy trách nhiệm như thế. Thực ra cái điều dư luận quá ồn ào, nóng bỏng quan tâm đến Luật đặc khu là vấn đề địa chính trị. Ông Dương Trung Quốc cũng nói: “Về địa chính trị, nhất là với khu Vân Đồn (Quảng Ninh), không cẩn thận sẽ là nơi để di dân”. Người dân chúng ta lo lắng khi ba đặc khu được hình thành và đi vào hoạt động, cùng với sản xuất kinh doanh sẽ có một cuộc di dân ồ ạt.

“Nhượng địa” 99 năm. Có ai hình dung đến hình ảnh những đoàn người nước ngoài lũ lượt kéo nhau đến sống và làm việc ở đặc khu? Doanh nhân nước ngoài đời này qua đời khác cố thủ trong “căn cứ địa” và có toàn quyền quyết định trên diện tích đất được thuê, họ chẳng làm gì thì quyền quản lý cần thiết của chúng ta có mất? Doanh nghiệp sẽ như một tiểu vương quốc, bất khả xâm phạm, nếu như không có những giàng buộc, những bộ luật khác điều chỉnh, quản lý? Cảm giác bất an khi có yếu tố nước ngoài dày đặc ở Đặc khu, cảm giác bất trắc khi nghĩ đến chủ quyền lãnh thổ là sự thật của nhân dân trong những ngày vừa qua. Đã có quá nhiều China town trong lòng các quốc gia phát triển và đang phát triển như một mối lo ngại chính đáng. Dư luận ầm lên về Luật Đặc khu, lo lắng, ông Dũng – Bộ trưởng bảo: Trong luật không có chữ nào nói rằng cho Trung Quốc thuê. Vâng! Không luật nào cụ thể như thế. Nhưng, trong thực tế, chẳng lẽ Mỹ, Anh, Pháp, Đức... sang Vân Đồn đóng đồn?!

Thương cảng Vân Đồn - bến đỗ của Đoàn thuyền lương Trương Văn Hổ ngày xưa và trận chiến sông Mang trên đảo Quan Lạn của Trần Khánh Dư như một lời cảnh báo ngoại xâm thường đến từ phương Bắc. Đừng vì cái lộng lẫy, choáng ngợp trước mắt của Đặc khu, không vì cái ngọt ngào êm dịu của viễn cảnh Đặc khu mà quên lửa đang ủ từ tay thích khách. Kết hợp kinh tế với an ninh quốc phòng lúc nào cũng là vấn đề cốt tử của mỗi quốc gia chứ không chỉ Việt Nam ta. Có nhà quân sự, có ông tướng nào cất tiếng nói về được – mất của an ninh quốc gia lúc này không? Có nhà Quân sự nào cũng tham gia Ban Dự thảo Luật Đặc khu hãy lên tiếng giùm? Có nhất thiết phải thành lập Đặc khu kinh tế?

các đại biểu Quốc hội hãy khoan vội nhấn nút!

99 năm là một chính sách ưu đãi vượt trội, mời gọi đầu tư. Song có một điều quan trọng hơn là chính sách ưu đãi phải thể hiện ở môi trường đầu tư. Sự thân thiện, nhân ái, cởi mở, bộ máy chính quyền quản lý hoạt động có hiệu quả, thủ tục hành chính nhanh gọn sẽ tạo nên môi trường đầu tư tốt. Hiện nay, với cái lối hành doanh nghiệp, trên trải thảm đỏ dưới dải đinh thì 999 năm cũng khó chèo kéo được nhà đầu tư.

Chúng ta bước vào nền kinh tế thị trường đã gần 30 năm nay, nhưng vẫn còn bất cập, lúng túng. Một tỉnh, một huyện đã quá quen thuộc, cũ mòn, mà cán bộ lãnh đạo quản lý địa phương mình còn chật vật, nhiều nơi ngân sách trung ương phải hỗ trợ, huống hồ lãnh đạo quản lý đặc khu mới tinh với nhiều thành phần kinh tế nước ngoài phức tạp? “Bỏ con săn sắt bắt con cá chép”, nhưng rồi cá bé cá to cũng chẳng bắt được. Thái Lan sản xuất phở Việt Nam, đóng thành hộp đổ nước sôi vào chỉ 2 phút là ngào ngạt hương vị Bát Đàn, xuất sang Mỹ giá 5USD một hộp. Nước mắm Phú Quốc là đặc sản, thương hiệu nổi tiếng cũng bị người Thái chiếm mất. Rồi còn bao nhiêu thứ mồ hô nước mắt của nông dân làm ra không được bảo hộ thương hiệu. Đến thế kỉ thứ 21 rồi mà nông sản vẫn còn mùa màng thất thường phụ thuộc vào thời tiết, bị động trước người láng giềng phương Bắc. Khí hậu, thị trường hắt hơi sổ mũi một cái là ế ẩm nông sản, không bán tống bán tháo thì cũng đổ ra đường. Những điều nhỏ nhặt như thế mà còn không làm nổi, sao cứ nghĩ đến những cái kì vĩ lớn lao. Liệu có phải quá mơ hồ, hoang tưởng, viển vông?

Chúng ta chưa bao giờ làm đặc khu kinh tế. Ông Uông Chu Lưu – Phó chủ tịch Quốc hội nói rằng: "Đây là vấn đề mới, khó, nhiều chính sách đang thử nghiệm, vì vậy cũng phải xác định là vừa làm vừa rút kinh nghiệm". Thể nghiệm thì chỉ cần làm 1 đặc khu, Phú Quốc chẳng hạn, đã cấp thiết cùng một lúc làm 3 đặc khu không? Thể nghiệm thì có thể thành công, có thể thất bại. Chẳng có điều gì chắc chắn cả. Làm Đặc khu thành công hay thất bại cũng chưa lường hết được. Nhưng, coi chừng làm đặc khu như dọn ổ..., không đón được phượng hoàng, mà rắn rết độc chui vào lót ổ trước. Chúng ta chưa dọn ổ mà Phú Quốc đã đầy nhóc các nhà đầu tư. Thông qua Luật, thêm nhiều ưu đãi nữa, coi chừng đem lương thực nuôi phượng hoàng không nuôi lại nuôi chim sẻ, chim ri và rắn độc? Vì thế phải hết sức thận trọng khi quyết định làm đặc khu. 99 năm hay 0 năm nào? Rất nên cẩn trọng! Chúng ta đã chậm làm đặc khu kinh tế, đằng nào cũng đã chậm rồi, cần thêm thời gian để chuẩn bị, để nghĩ ngợi, cân nhắc cũng chẳng sợ mất thời cơ. Vả lại, nhiều nước không làm đặc khu cũng vẫn phát triển, tiến bộ, văn minh. Cẩn trọng cũng không thừa!

Xin các đại biểu Quốc hội hãy khoan vội nhấn nút!

Chúng ta đã đào gần hết mỏ dầu, mỏ than,... Còn ít đất đai, chúng ta bán hết, cho thuê hết thì con cháu chúng ta còn cái gì để định đoạt tương lai? 99 năm đằng đẵng 1 thế kỉ là mấy thế hệ! Có những cái chúng ta quyết định vì sinh mệnh chúng ta, những cũng có việc đừng quyết định thay con cháu. Hãy để chúng quyết định tương lai của mình.

SƯƠNG NGUYỆT MINH.

HỌC TẬP VÀ NGHIÊN CỨU TRÊN TINH THẦN TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI VÀ LÝ TƯỞNG NHÂN VĂN TRONG THỜI ĐẠI CÔNG NGHIỆP MỚI ( Diễn văn tại lễ khai giảng trường ĐHKHXH&NV 16/9/2017)

Kính thưa…

Hôm nay trường ĐHKHXHNV khai giảng năm học mới, đây cũng là năm học mở đầu của khóa sinh viên thứ 62. Bề dầy truyền thống của trường đang ngày càng được vun đắp cao dầy thêm. Xin chúc mừng cho những kết quả mà trường đã đạt được trong năm học vừa qua, uy tín tiếp tục đang được nâng cao trong nước và quốc tế, hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học đều có những khởi sắc đáng mừng. Xin chào mừng 1656 em học sinh phổ thông từ mọi miền đất nước đã chính thức trở thành sinh viên của trường ĐHKHXHVNV nói riêng và của ĐHQGHN nói chung. Chúc mừng toàn thẻ các thầy cô giáo và các anh chị em học viên, sinh viên nhân dịp bắt đầu một năm học mới. Chúc nhà trường tràn đầy khí thế mới, sinh lực mới, và những thành công mới.

Kính thưa các quý vị và các bạn

Chúng ta hiện nay đang thực hiện một triết lý giáo dục, một cách tiếp cận theo chuẩn đầu ra, lấy sản phẩm đầu ra làm thức đo cho các hoạt động nghiên cứu khoa học và đào tạo. Tất cả mọi sự mô tả tốt đẹp cũng không có ý nghĩa gì hết nếu không tạo ra được một sản phẩm đầu ra có thể gọi tên, mô tả hay kiểm đếm được với những chuẩn chất lượng cao đo đếm được. Theo tinh thần đó tôi muốn dành những lời đầu tiên để tâm sự với các bạn sinh viên, sản phẩm đầu ra, sản phẩm quan trọng nhất của trường đại học chúng ta.

Các em sinh viên yêu quý 

Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà thế giới cả tự nhiên, xã hội và con người đang trải qua những biến đổi lớn và nhanh chóng hơn bao giờ hết. Khí hậu và môi trường thay đổi, kỹ thuật, công nghệ, trí tuệ nhân tạo, công nghệ thông tin đang thay đổi đời sống con người một cách sâu sắc. Mọi lĩnh vực và vấn đề của cuộc sống đều có thể số hóa. Con người trở thành những “ công dân số”. Thế giới thực và ảo không còn ranh giới. Thông tin đầy ắp chồng chất trên internet với trạng thái thực hư trắng đen tốt xấu cùng tồn tại. Lượng kiến thức mà nhân loại tích lũy được trở nên khổng lồ, dễ tìm kiếm nhưng mênh mang và đầy thách đố. Khái niệm về nghề và tên gọi việc làm ngày càng linh hoạt, biến hóa. Sự giao tiếp của con người thực hiện gián tiếp qua màn hình điện thoại soán đoạt sự giao tiếp trực tiếp sống động giữa những cá nhân con người.Văn hóa, hệ giá trị và đời sống con người đang đổi thay. Ranh giới giữa các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn ngày càng ngày càng mờ đi.

Đất nước Việt Nam yêu quý của chúng ta, một phần của thế giới, cũng đang trong giai đoạn chuyển đổi quan trọng. Những bước đi tất yếu gia nhập sâu vào nền kinh tế thị trường toàn cầu kéo theo hàng loạt vấn đề chuyển đổi của xã hội và con người. Nhu cầu nhân lực trở nên đa dạng, biến hóa hơn bao giờ hết. Đất nước trong thời kỳ khởi nghiệp cần một thế hệ những người trẻ tuổi giàu khát vọng và hoài bão sáng nghiệp, khởi nghiệp, lập nghiệp và sáng tạo tri thức. 

Trong bối cảnh chung của thế giới và của Việt Nam như vậy, các em cần học tập như thế nào, tu dưỡng ra sao? Lập thân thế nào cho đúng, cho tốt? trong hoàn cảnh kiến thức không giới hạn, lại thay đổi hàng ngày, nhu cầu xã hội, yêu cầu của người tuyển dụng cũng thay đổi hàng ngày, làm thế nào chúng ta có thể thích ứng? Rõ ràng người học cần phải thay đổi cách học để thích ứng với yêu cầu của thời đại. Khả năng thích ứng, khả năng điều chỉnh để thích nghi trở thành năng lực quan trọng hàng đầu. Nhưng việc thích nghi và điều chỉnh chỉ có thể có được khi người học có được kiến thức cơ bản, kiến thức nền vững chắc. Kiến thức cơ bản + kỹ năng cốt lõi của nghề + kỹ năng bổ trợ, năng lực ngoại ngữ và tin học tốt là chìa khóa để thành công trong thời đại mới. Quá nhấn mạnh các kỹ năng bổ trợ mà xem nhẹ kiến thức cơ bản, hoặc chỉ biết tới kiến thức cơ bản mà thiếu kỹ năng đều là những khiếm khuyến ngăn cản sự thành công của sinh viên khi ra trường. Khả năng thích ứng, đối thoại và tư duy phản biện là những điều kiện để các em trở thành những công dân toàn cầu tốt.

Thế giới đang bước vào thời đại công nghiệp mới được định danh là công nghiệp 4.0, rồi sẽ còn công nghiệp 5.0 tới 6.0 và nhiều.0 nữa kế tiếp nhau rất nhanh chóng. Cuộc sống sẽ còn nhiều biến động và sự đổi thay nhanh không thể hình dung trước. Tính đa biến của cuộc sống, của tri thức và việc làm ngày càng tăng. Trong tình hình ấy, người học lại phải xác định tạo dựng và tích lũy cho mình cái bất biến, cái bền vững để ứng đối với cái đa biến ấy. Cái bất biến mà người học cần có, đó là một nhân cách tốt, tinh thần trách nhiệm xã hội và tình yêu thương con người. Đây là cái giúp sinh viên ra trường có chỗ dựa vững cho sự bình yên và tiến tới cho tạo dựng một xã hội bình yên.

Các em thân mến

Sinh viên của ĐHQGHN nói chung và trường ĐHKHXHVN nói riêng, học tập rèn luyện để ra trường không chỉ để có nghề có việc làm, có miếng cơm manh áo. Ngôi trường này cổ vũ các em và mong các em theo đuổi những mục tiêu lớn hơn, có chiều sâu hơn. Nơi đây mong muốn các em trở thành những người trí thức, những con người gánh vác sứ mệnh lớn của đất nước, của xã hội và của con người, mong muốn trong số các em sẽ có những nhà sáng nghiệp thành công trong tương lai. Muốn thành nghiệp lớn, các em cần có phương pháp học tốt, nhưng điều hết sức quan trọng là cần có chí lớn và tầm nhìn xa. Có chí lớn là khởi đầu để có sự nghiệp lớn. Có đại chí thì khó khăn trở ngại to lớn cũng sẽ thành nhỏ bé dưới chân ta. Có chí lớn thì giữa thiên kinh vạn quyển sẽ tìm ra cái mình cần. Có chí lớn ắt sẽ tìm được thầy khai mở cho ta. Chí lớn những cám dỗ và thói xấu của xã hội sẽ tránh xa ta. Đường tới thành công bắt đầu từ lập chí. Người có chí lớn cần lấy việc giải quyết các vấn đề của cuộc sống xã hội và con người làm chí hướng cho mình.Ngôi trường này là môi trường cho các em lập chí lớn và đi xa.

Cách mạng công nghiệp mới, thời đại số hóa, toàn cầu hóa, thị trường hóa, đô thị hóa… đem lại cho con người nhiều điều tốt đẹp thuận tiện, nhưng cũng đặt con người trước rất nhiều nguy cơ. Con người ứng xử cực đoan hơn, đời sống nhiều nguy cơ hơn, sinh mệnh và hạnh phúc mong manh hơn… Trong bối cảnh ấy, sinh viên trường trường đại học hàng đầu của đất nước không chỉ cốt học kiến thức để có nghề, cần biết học để chung sống, học để phát triển toàn diện bản thân. Việc học tập và nghiên cứu cần xác lập trên nền tảng trách nhiệm xã hội và lý tưởng nhân văn cao đẹp. 

Các em sinh viên khóa 62 thân mến

Các em trở thành sinh viên của ĐHQGHN, của trường ĐHKHXHNV, ngôi trường này có truyền thống trên 100 năm và bề dầy lịch sử trực tiếp xây dựng và trưởng thành trên nửa thế kỷ với những tên tuổi những nhà khoa học lớn nhất của cả nước. Ngôi trường này hiện đang là một đại học được các bảng xếp hạng quốc tế đánh giá là trường số 1 của Việt Nam. Đó là một giá trị, một lực lượng. Các em cần tự hào vì mình là sinh viên của ĐHQGHN, của trường đại học KHXHVNV. Các em cần tìm hiểu về truyền thống, hiểu để thêm tự hào, thêm ý thức trách nhiệm. Và chính các em là những người tiếp tục làm rạng danh nó trong tương lai.

Kính thưa các thầy các cô 

Những trao đổi với các bạn sinh viên ở trên chính là những yêu cầu sản phẩm đầu ra mà trường chúng ta cần đạt tới. Vấn đề tất yếu đặt ra là, các nhà lãnh đạo, quản lý và các nhà giáo chúng ta cần phải làm gì để có được những sản phẩm đào tạo như vậy? Để sinh viên có được những năng lực phẩm chất như kỳ vọng chúng ta càn phải đổi mới rất nhiều. Các thầy các cô cần phải có vai trò thực sự dẫn dắt cho sinh viên theo kịp thời đại, muốn vậy giáo viên phải tiên phong, làm chủ chuyên môn, hội nhập quốc tế, đối thoại quốc tế về phương diện khoa học. Nhà trường cần đổi mới để trở thành một đại học thông minh. Cần đổi mới quản trị đại học. Cần xây dựng những vốn cơ sở dữ liệu xã hội và nhân văn đủ lớn phục vụ quản lý, học tập và nghiên cứu. Cần tạo dựng môi trường tự do học thuật, công khai minh bạch làm cơ sở cho sáng tạo tri thức mới. Đường lên Hòa Lạc đã rộng mở hơn, chúng ta cần làm mọi việc để không lỡ cơ hội biến trường thành một đại học xanh và đẹp trên miền đất mới.

Với bề dầy truyền thống đào tạo và nghiên cứu, với đội ngũ nhà giáo tâm huyết, với những điều kiện đã và đang có, tôi tin tưởng chắc chắn rằng, thầy và trò trường ĐHKHXH&NV sẽ thành công trên chặng đường mới của mình. Một năm học mới đã bắt đầu, xin kính chúc các thầy các cô, các cán bộ quản lý cùng toàn thể sinh viên của trường năm học mới nhiều thành tựu, dồi dào sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn

EM TRAI

Bố công tác xa nhà, mẹ lo mưu sinh bằng những gánh hàng rong lên miền ngược. Dằng dặc tuổi thơ là những tháng ngày hai anh em quanh quẩn bên nhau. Đi đầu làng cuối xóm " mình tha em như cóc tha nhái ". Nhớ những lần mẹ về muộn, nó khóc ngặt nghẽo trên vai mình, khóc chán rồi ngủ, tỉnh dậy lại khóc. Những năm ấy chỉ có cháo rau cầm hơi thân hình hai anh em nhỏ thó đen trũi. Bên ngọn đèn dầu le lói bóng hai anh em quện vào nhau khắc khổ đến nao lòng...!!!

Lớn một chút em trai lang thang theo mình đi khắp những cánh đồng làng chăn trâu, móc cua, tát tép. Bữa rau, bữa cháo anh em mình cứ vậy lớn lên theo gánh hàng rong của mẹ, theo cái nhịp mưu sinh của mảnh đất quê nghèo.

Tuổi thơ rồi cũng qua, tuổi thơ không có vé khứ hồi....Mình vào quân ngũ, em trai ở quê vừa học vừa phụ giúp bố mẹ việc đồng áng. Mọi việc nhà nông em trai sành sỏi hơn mình... Hết lớp 12 nhà mình nghèo em trai không có cơ hội vào đại học giống mình ngày xưa. Em trai đi phụ hồ...đi làm đường...làm tất cả những việc bình thường nhưng trong sạch để kiếm tiền phụ giúp bố mẹ nuôi đứa út. Cứ tưởng cuộc sống của em trai đã an bài. Bất ngờ ba năm sau, có giấy báo trúng tuyển đại học. Mẹ vui, khóc hoài, bố không nói gì nhưng ánh mắt ông ánh lên niềm tự hào. Em trai vượt qua bốn năm đại học bằng ý chí, bằng nghị lực, bằng niềm tin và sức khoẻ của bố mẹ. Tốt nghiệp, em trai may mắn có được công việc ở trường , bố mẹ lại được vui thêm lần nữa, mình cũng vậy. Mình tự hào vì có em trai đã lớn lên, trưởng thành từ bùn đất !!!

Mình xa quê, vài năm mới được nghỉ phép một lần. Mình về rồi lại đi như cơn gió. Mọi việc lớn nhỏ ở quê, từ họ hàng đến làng xóm em trai đều thay mình gánh vác. Bố bỏ mẹ và anh em mình về miền thiên cổ mấy năm rồi. Em trai lại thay mình chăm mẹ và nuôi dưỡng đứa em út. Mình nghèo nên không phụ giúp được gì. Giờ em út đã tốt nghiệp đại học. Bố mẹ cho đứa em út hình hài còn em trai cho đứa út cuộc sống và tương lai....

Ở nơi thiên đường ấy, anh tin bố đang mỉm cười, bố đang tự hào vì có một đứa con như em đấy, em trai ạ !

Và anh cũng tự hào vì em là em trai anh !

Anh cả và anh hai

THỰC TRẠNG KHÓ XOAY

Quan to bù nhìn thì không nói
Còn quan nhỏ lắm thói nhiều chiêu
Cây xanh chặt hạ đã nhiều
Lại thêm dự án sớm chiều chặt cây

Giương to mắt vào đây mà ngắm
Khoan lỗ tai cho thấm lời dân
Hà thành bức xúc vô ngần
Trời kia cũng bực mấy lần nóng thêm

Có những kẻ ngày đêm gian xảo
Chuyên "thầy dùi" bát nháo chi khươn
Cây xanh chặt sạch, trắng đường
Vì tiền chẳng chút tình thương dân mình

Chặt cây đâu có thành thượng sách
Giữ làm "dải phân cách" thì sao
Còn nguyên không tốn một hào
Con đường đẹp, mát, ngọt ngào lòng dân!...

BÀI THƠ CỦA NHẠC SĨ THUẬN YẾN VIẾT CHO THANH LAM

Con yêu!

Cha đi rất xa lần này con nhé!

Hết hoàng hôn có lẽ cũng chưa về?

Miền này nhiều hoa đỏ lắm con ơi!

Cha lại nhớ rừng Trường Sơn thưở trước...

***

Con phôi thai trong chiến trường ác liệt

Cha đặt tên con vẫn rất dịu dàng

Nốt nhạc say mê nhất đời mẹ và cha

Xanh hy vọng một ngày mai đoàn tụ.

***

Cha trở về dòng sông định mệnh

Lại thương con trắc trở đò ngang

Con gái cha xinh đẹp, đa đoan

Cha có lỗi khi để con ở lại.

Ai che chở mỗi khi con buồn tủi?

Ai viết cho con những bài hát nồng nàn?

Ai giữ cho con những phiếu bé ngoan?

Và chú thích sau những hình con thuở bé?

Ai nhận lỗi mỗi khi con bướng bỉnh?

Mẹ có đủ sức không khi mẹ vắng cha?

***

Trời ở rất gần mà đất lại rất xa!

Ngõ nhỏ thân quen bao năm cha vẫn nhớ

Ngôi nhà bé xinh dàn hoa trước cửa

Bước chân con về sau buổi diễn mỗi đêm.

Bây giờ vẫn những bước chân con

Cha lặng lẽ theo sau chứ không phải ngóng chờ con nữa...

***

Ngôi nhà vẫn ngập tràn kỷ niệm

Con hãy vui lên mỗi lúc cha về!

Con vẫn là con bé bỏng của cha!

Dù cho con sắp thành bà ngoại

Hãy hát thật hay vì cha vẫn nghe đấy!

Hãy tìm một bến đỗ bình yên!

Hãy vui lên mỗi lúc con buồn!

Để cha được nắm tay con rất chặt

Để trời xanh gọi...

Cha không còn vương vấn...

Hãy chờ cha! Cha sẽ quay về...!

TÂM SỰ NGÀY XUÂN

Ghớm, bật tí nhạc nhẽo nghe trong lúc mất ngủ, vừa bật lên ông Quang Lê cho nghe ngay bài "Xuân này con về mẹ ở đâu". Nghĩ thấy cũng buồn, mình chỉ cần thay đúng một từ là hoàn cảnh của mình tựa như bài hát luôn. Lại bàn đến chuyện "ngày xuân ăn tết ở đâu"(quê vợ hay quê chồng), cái cảnh lấy nhau xa nhau nó thế đấy, cứ rộn hết cả ràng những ngày cuối năm. Ai cũng mong muốn được ở bên gia đình, người thân để có một cái tết đoàn viên, sum vầy kể lại những câu chuyện trong một năm đã qua, khung cảnh thật ấm cúng, hạnh phúc. Mình cũng nghĩ lắm, vợ mong muốn như mình mong muốn vậy, ngày tết chỉ thích về với bố mẹ, gia đình thôi. Lịch đã định rồi, năm nay ta kéo nhau lên miền ngược ăn tết cùng ông bà ngoại, mỗi năm ăn tết một quê mà. Nhưng giật mình nghĩ lại mình vẫn còn mẹ già nơi quê nhà, cả năm mẹ con gặp nhau được một hai lần vội vàng. Chỉ cầu mong được ăn tết nhiều lần với mẹ thôi???? Chứ mình hiểu cái cảm giác ngôi nhà vắng người, sợ lắm! Từ ngày mất đi một số người thân, cái động lực về quê nó giảm hẳn, có về cũng buồn tê tái. Nhà cửa vắng bóng người thân, nghĩa địa thì ngày càng chật chội. Vì thế, dù gì thì gì mình vẫn phải xách ba lô về quê trong một hai ngày tết, dù đoạn đường có là 400 cây hay xa hơn nữa và thời gian bên mẹ dù chỉ đủ để chụp một tấm hình. Đừng để mẹ nhìn ra đầu ngõ thấy dáng ai cũng ngỡ con mình. Chứ nhìn tấm hình này càng thấy thời gian bên bố mẹ là vô giá-thay lời yêu thương, thay nén hương trong ngày tảo mộ bố nhé.

Hai bố con chụp ngày 26 tháng 12 năm 2009

Thoáng đó đã ba năm
Cha về nơi cực lạc
Con lang bạc xứ người
Nụ cười cha đã tắt
Ánh mắt thành hư vô
Nước mắt con đã khô
Giờ đôi lần thổn thức
Nhưng đủ làm day dứt
Những giấc ngủ chưa tròn
Bóng hình cha đâu còn
Ra vào ngày xuân đến
Đời người như ngọn nến
Thoáng sáng chốc lụi tàn
Đời người sao vội vàng
Đến rồi đi mãi mãi...

DIỄN VĂN TRONG LỄ TỐT NGHIỆP CỦA MỘT TIẾN SĨ

thanhnientudo / 1 ngày ago

Trong ngày vui này, tôi muốn chia sẻ với các bạn 3 điều với tư cách là một người bạn. Chỉ có 3 điều thôi, không có gì là lớn lao.

Tôi rất hân hạnh được có mặt trong buổi lễ tốt nghiệp ngày hôm nay của các bạn, những cựu sinh viên yêu quý của trường Cao đẳng Nghề Việt Mỹ. Trong ngày vui này, tôi muốn chia sẻ với các bạn 3 điều với tư cách là một người bạn. Chỉ có 3 điều thôi, không có gì là lớn lao.

Điều thứ nhất là về sự thất bại.

Tôi tự cho mình là một người dám chấp nhận thất bại. Thất bại đầu đời của tôi là trong năm đầu Đại học. Tôi vào học Đại học Quốc Gia Hà Nội năm 1995 và đặt mục tiêu phải lấy được học bổng để đi Úc học ngay trong năm đầu tiên. Để làm được việc đó, tôi phải đứng đầu trường về thành tích học tập. Kết quả học tập của tôi năm đó đứng đầu trường. Nhưng đáng tiếc là chương trình học bổng của Úc mà tôi nhắm tới năm đó kết thúc. Giấc mơ không thành, tôi đã khóc nhiều ngày, nhưng tôi không bỏ cuộc.

Khi tốt nghiệp Đại học, tôi cũng tốt nghiệp đứng đầu khoá. Tôi được trường Đại học Quốc Gia Hà Nội giữ lại làm giảng viên. Thế nhưng mức lương khi đó chỉ có 400 nghìn Đồng mỗi tháng, đủ cho tôi uống café và ăn sáng vài ngày. Tôi nộp hồ sơ xin việc ở nhiều nơi, và trong suốt 6 tháng trời, tôi chỉ nhận được hết cái lắc đầu này tới cái lắc đầu khác. Lại một thất bại nữa.

Sự thất bại trong việc tìm việc làm tốt và lương cao khiến tôi nhận ra tôi cần phải làm tốt hơn nữa. Tôi đã dành một năm tự học và xin học bổng. Thời kỳ này áp lực lớn tới mức tóc trên đầu tôi rụng từng mảng. Tôi cao 1m74, và khi đó tôi chỉ nặng hơn 50 kg đôi chút. Nhưng nỗ lực của tôi cuối cùng không uổng. Tôi được nhận học bổng của viện Harvard Yenching tại trường Đại học Harvard và được nhận vào học tại Đại học Tổng hợp Texas tại Austin. Năm 24 tuổi, tôi bắt đầu qua Mỹ học tiến sĩ Kinh tế.

Gần 6 năm học tiến sĩ là một thời kỳ gian khổ, đặc biệt là trong giai đoạn làm luận án. Các thất bại liên tiếp trong nghiên cứu và áp lực phải thành công để tốt nghiệp là đặc biệt nghiêm trọng. Nếu thời gian kéo dài quá lâu, học bổng của tôi sẽ hết, và tôi sẽ phải bỏ cuộc và về Việt Nam với hai bàn tay trắng. Vì thế nhiều lúc quẫn trí tôi đã tính đến việc tự sát.

Thế nhưng cuối cùng tôi vẫn vượt qua được. Khi tôi tốt nghiệp đầu năm 2007, tôi là một trong 3 nghiên cứu sinh được đánh giá cao nhất trong số khoảng gần 20 tiến sĩ Kinh tế tốt nghiệp năm đó của trường. Ngay từ trước khi ra trường, tôi đã có việc làm tại Mỹ với mức lương khởi đầu 6 con số, tức là hơn 100 nghìn USD/năm.

Năm 2010, tôi về Việt Nam và bắt đầu làm việc cho một Quỹ đầu tư lớn nhất nhì Việt Nam trên cương vị cố vấn kinh tế cao cấp. Nhiều người ngăn cản quyết định này. Nhiều người cho tôi là ngu ngốc. Và quả thật, tôi bị sa thải chỉ sau 3 tuần làm việc ở tập đoàn này. Lý do, các lãnh đạo của họ sợ những gì tôi nói và viết có thể ảnh hưởng đến tương lai chính trị của tập đoàn. Lại một thất bại nữa. Lần này nặng hơn vì tôi đã 33 tuổi.

Nhưng chính nhờ thất bại này, sự nghiệp của tôi rẽ sang một lối đi mới. Tôi tham gia cùng các bạn bè thân hữu của mình xây dựng công ty tài chính TNK Capital, giờ là một công ty tư vấn tài chính uy tín ở Việt Nam. Từ công ty này, chúng tôi lập ra Ismart Education, một công ty tiên phong ở Việt Nam trong lĩnh vực giải pháp giáo dục số, và đầu tư vào Học viện Giáo dục Hoa Kỳ, là công ty sở hữu trường Cao đẳng Nghề Việt Mỹ. Đó cũng là lý do mà tôi đứng trước các bạn ngày hôm nay với tư cách Chủ tịch của Trường.

Những thất bại mà tôi gặp phải trong 20 năm qua có thể chưa phải là những thất bại lớn. Tôi có thể sẽ còn gặp thêm nhiều thất bại nữa trong những năm tới. Nhưng mỗi khi thất bại, tôi lại thấy mình trưởng thành hơn và quyết tâm hơn.

Ngày hôm nay các bạn ra trường, cũng giống như tôi ra trường hồi 15 năm trước. Dù học giỏi tới đâu, hành trang lập nghiệp của các bạn cũng giống như tôi ngày đó, vẫn còn nghèo nàn lắm. Các bạn chắc chắn sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, và sẽ có nhiều thất bại. Có những thất bại sẽ làm các bạn bật khóc. Có những thất bại sẽ làm các bạn không thể khóc thành lời.

Có những thất bại sẽ làm các bạn mất niềm tin và gục ngã. Có những thất bại thậm chí làm các bạn đau đến mức ước như mình chưa bao giờ được sinh ra. Trong những giờ phút ấy, hãy nhớ rằng ai cũng sẽ phải trải qua những thử thách tương tự. Cái gì không giết chết được chúng ta thì sẽ làm chúng ta lớn mạnh hơn. Tôi mong điều ấy ở các bạn. Và đó là chia sẻ đầu tiên.

Điều thứ hai là về sự hữu hạn của cuộc đời.

Khi tôi còn ở những năm đầu của tuổi 20, tôi không bao giờ nghĩ đến một ngày nào đó mình trở nên già đi. Với tôi khi đó chỉ có tuổi trẻ. Thế nhưng đứng trước các bạn ngày hôm nay ở đây, tôi nhận ra 15 năm đã trôi qua như một giấc mơ. Chỉ 3 năm nữa tôi sẽ bước vào tuổi 40. Thêm một giấc mơ 15 năm nữa giống như giấc mơ vừa qua và tôi sẽ ngoài 50 tuổi. Điều đó cũng sẽ đến với các bạn. Rất nhanh thôi, 10 năm, 20 năm, rồi 30 năm sẽ trôi qua và một sáng thức dậy các bạn sẽ thấy tóc trên đầu mình có nhiều sợi bạc.

Điều đó không có gì là đáng buồn. Ngược lại, nó là một động lực lớn nếu các bạn biết tận dụng. Hiểu rằng mình sẽ già đi và biến mất khỏi trái đất này như là một lẽ tự nhiên cũng có nghĩa rằng bạn sẽ biết yêu quý từng ngày còn lại và biết dùng nó một cách có ích nhất.

Thế nào là có ích? Tôi không có ý nói đến việc bạn phải có những đóng góp lớn lao cho xã hội hoặc những hi sinh phi thường. Cái có ích mà tôi nói đến ở đây là các bạn chỉ sống có một lần cuộc sống này, vì thế hãy làm những gì các bạn thực sự yêu thích nhất.

Tôi muốn mượn lời Steve Jobs tại lễ tốt nghiệp năm 2005 của Đại học Standford. Jobs nói rằng “thời gian của các bạn là hữu hạn, vì thế đừng phí phạm thời gian để sống cuộc đời của người khác. Đừng bị xập bẫy các giáo điều để phải sống cuộc sống của mình theo cách nghĩ của người khác. Đừng để tiếng nói quan điểm của người khác nhấn chìm tiếng nói sâu thẳm trong lòng bạn. Và điều quan trọng nhất là hãy có can đảm để đi theo tiếng gọi của trái tim và trực giác của bạn. Chúng là thứ biết rõ rất bạn thực sự muốn trở thành một người như thế nào. Những thứ khác đều là thứ yếu.”

Khi các bạn thực sự làm việc gì mà các bạn yêu thích nhất, các bạn sẽ dễ vượt qua những thử thách hơn. Công việc chiếm một phần lớn cuộc đời của các bạn, vì thế, các bạn sẽ chỉ cảm thấy thực sự mãn nguyện khi được làm việc mà các bạn cho là thích hợp nhất với mình.

Tôi là một người ham viết lách từ nhỏ. Ngay khi còn là học sinh phổ thông cơ sở, tôi đã viết tiểu thuyết và làm thơ. Tiểu thuyết của tôi chưa bao giờ được đăng, và thơ của tôi cũng vậy. Có lẽ tiểu thuyết của tôi quá dở và thơ của tôi cũng cộc cằn.

Tôi không làm thơ và viết văn nữa, nhưng niềm yêu thích viết lách thì ngày một lớn. Cuối cùng, tôi trở thành một nhà phân tích và bình luận về kinh tế và quan hệ quốc tế. Trong mười năm nay, tôi đã có gần 1 nghìn bài viết đăng tải trên nhiều báo và tạp chí trong và ngoài nước. Đó là sở thích của tôi. Nó làm tôi cảm thấy cuộc sống của mình có ý nghĩa. Nếu như nhiều tuần qua đi không thể viết những gì mình muốn viết, tôi cảm thấy thiếu hụt như thiếu hụt ô xi để thở, và tôi phải quay lại viết bằng được.

Trong số các bạn ngồi đây ngày hôm nay, hẳn sẽ có một số bạn đã thực sự biết mình muốn làm gì. Các bạn thật may mắn. Với phần lớn các bạn khác, có lẽ các bạn vẫn còn chưa biết mình muốn làm gì. Các bạn hãy tiếp tục tìm kiếm. Cũng giống như tất cả các vấn đề thuộc về trái tim, các bạn sẽ biết mình tìm ra nó khi gặp nó. Các bạn không được dừng lại trước khi tìm ra.

Và khi đã tìm ra công việc mà mình thực sự ưa thích, các bạn hãy theo đuổi nó bằng toàn bộ năng lượng của mình. Vì thời gian của các bạn trên đời này chỉ là hữu hạn, các bạn sẽ già đi, và chắc chắn các bạn không muốn trở thành một người già chìm đắm trong hối tiếc về quá khứ bị bỏ lỡ.

Điều thứ ba là sự thành đạt và hạnh phúc.

Không phải ai sinh ra cũng là thiên tài, cũng có cơ hội để trở thành một thiên tài. Không phải ai sinh ra cũng trong một gia đình giàu có, hoặc có cơ hội để trở thành giàu có. Tôi không phải là một thiên tài, và cho đến giờ tôi cũng chưa bao giờ là một người thực sự giàu có. Có thể trong số các bạn tốt nghiệp ngày hôm nay sẽ có một số ít bạn trở thành những người đặc biệt nổi tiếng hoặc giàu có về sau, nhưng chắc chắn phần lớn trong số các bạn sẽ là những người có cuộc sống bình thường.

May mắn là không cần phải là một thiên tài hoặc một người đặc biệt giàu có thì mới có hạnh phúc. Thậm chí trong nhiều trường hợp điều này còn ngược lại, có nghĩa là người đặc biệt nổi tiếng hoặc giàu có nhiều khi không có hạnh phúc.

Lý do là, hạnh phúc là cảm nhận chủ quan của bạn đối với những gì bạn làm, những gì bạn có, và những gì xung quanh bạn. Hạnh phúc không phải là một khái niệm vật lý với những công thức khô cứng. Nó là thứ thuộc về con người, và vì thế, nó có có vẻ đẹp và sự bí ẩn mà chỉ có chính bạn mới giải mã cho mình được. Nếu biết cách giải mã, hạnh phúc đến từ những điều nhỏ nhặt nhất. Trong bước đường sắp tới, các bạn sẽ phải luôn bám đuổi trong một cuộc cạnh tranh gay gắt về danh lợi. Nhưng hãy đừng để nó cuốn các bạn đi vĩnh viễn. Hãy biết dừng lại, dành thời gian để cảm nhận và tự vui với những gì mình có.

Và lý do để tôi chia sẻ điều này là vì hôm nay là ngày của các bạn. Các bạn đã đặt thêm được một dấu mốc hết sức quan trọng trong cuộc đời mình. Những khó khăn cực nhọc trên ghế nhà trường đã qua, những khó khăn cực nhọc trên con đường mưu sinh và khẳng định bản thân đang đến.

Nhưng ngay lúc này, chính lúc này đây, các bạn có quyền dừng lại trong một ngày, có quyền tự hào vì những gì mình đã làm được, có quyền vui chơi với các bạn đồng khoá và thầy cô thêm một ngày nữa như những sinh viên còn đang học, có quyền tổ chức tiệc tùng để ăn mừng thành tựu của mình.

Không có ai sống thay cuộc sống của các bạn, và các bạn cũng không cần phải sống thay cuộc sống của ai. Vì thế, không ai có quyền đánh giá hay nghi ngờ những nỗ lực mà các bạn phải trải qua để đến được với thời khắc này. Chúng tôi, những người đàn anh, đàn chị, những người đã đi trước, vui mừng và nghiêng mình trước các bạn. Chúc tất cả các bạn thành công và hạnh phúc.

Tác giả: TS. Trần Vinh Dự

Nguồn: Broward College

BÀI VĂN CỦA BẠN HÀ MINH NGỌC-NÓI VỀ SỰ THÀNH CÔNG

Đã bao giờ bạn tự hỏi thành công là gì mà bao kẻ bỏ cả cuộc đời mình theo đuổi? Phải chăng đó là kết quả hoàn hảo trong công việc, sự chính xác đến từng chi tiết? Hay đó là cách nói khác của từ thành đạt, nghĩa là có được một cuộc sống giàu sang, được mọi người nể phục? Vậy thì bạn hãy dành chút thời gian để lặng mình suy ngẫm. Cuộc sống sẽ chỉ cho bạn có những người đạt được thành công theo một cách giản dị đến bất ngờ.

Thành công là khi bố và con trai có dũng khí bước vào bếp, nấu những món ăn mẹ thích nhân ngày 8-3. Món canh có thể hơi mặn, món cá sốt đáng lẽ phải có màu đỏ sậm thì lại ngả sang màu… đen cháy. Nhưng nhìn mâm cơm, mẹ vẫn cười. Bởi vì hai bố con không thể thành công trên “chiến trường” bếp núc, nhưng lại thành công khi tặng mẹ “đoá hồng” của tình yêu. Một món quà ý nghĩa hơn cả những món quà quý giá, hạnh phúc ấy long lanh in trong mắt mẹ.

Thành công còn là câu chuyện về một cậu bé bị dị tật ở chân, không bao giờ đi lại bình thường được. Từ nhỏ cậu đã nuôi ước mơ trở thành cầu thủ bóng đá. Sau bao nỗ lực khổ luyện, cậu bé trở thành cầu thủ dự bị trong một đội bóng nhỏ, và chưa bao giờ được chính thức ra sân. Nhưng đó không phải là thất bại. Trái lại, thành công đã nở hoa khi cậu bé năm xưa, với bao nghị lực và quyết tâm, đã chiến thắng hoàn cảnh để theo đuổi ước mơ từ ngày thơ bé. Thành công ấy, liệu có mấy người đạt được?

Sau mỗi mùa thi đại học, có bao “sĩ tử” buồn rầu khi biết mình trở thành “tử sĩ”. Hai bảy điểm, cao thật đấy. Nhưng cao mà làm gì khi NV1 lấy tới hai bảy phẩy năm? Đó thật ra không phải là thất bại, chỉ là khi thành công - bị - trì - hoãn mà thôi. Cuộc sống vẫn chào đón họ với NV2, NV3. Quan trọng là họ đã nỗ lực hết sức để khẳng định mình. Đó là ý nghĩa vẹn nguyên của các kỳ thi, và cũng là bản chất của thành công.

Ngày còn nhỏ, tôi đã được đọc một câu chuyện rất xúc động. Truyện kể về một cậu bé nghèo với bài văn tả lại mẹ - người phụ nữ đã che chở cuộc đời em. Cậu bé viết về một người mẹ với mái tóc pha sương, với đôi bàn tay ram ráp nhăn nheo nhưng dịu hiền và ấm áp. Cậu kết luận rằng: bà ngoại là người mẹ - người phụ nữ đã nâng đỡ em trong suốt hành trình của cuộc đời. Bài văn lạc đề, phải về nhà viết lại. Nhưng đó mới chính là một tác phẩm thành công, bởi ở đó chất chứa tình yêu thương của đứa cháu mồ côi dành cho bà ngoại. Liệu có thành công nào, tình cảm nào thiêng liêng hơn thế?

Nhiều năm trước, báo chí từng vinh danh một cậu học trò nghèo thi đậu đại học với vị trí thủ khoa. Đối với cậu, đó là một thành công lớn. Nhưng có một thành công khác, lặng thầm mà lớn lao, đó là chiến thắng của một người cha gần 20 năm trời đạp xích lô nuôi con ăn học. Bao niềm tin và hi vọng hiện lên trên gương mặt vốn đã chịu nhiều khắc khổ. Và ngày con trai đậu đại học cũng là ngày tốt nghiệp khoá - học - của - một - người - cha.

Tôi biết có một nữ sinh tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại ưu gần hai mươi năm trước. Với tài năng của mình, cô có thể gặt hái thành công trên con đường sự nghiệp và danh vọng. Nhưng cô sinh viên năm ấy đã chấp nhận hi sinh những cơ hội của đời mình để trở thành một người vợ đảm đang, một người mẹ dịu hiền của hai cô công chúa nhỏ.

Cho tới bây giờ, khi đã là một phụ nữ trung niên, Người vẫn nói với tôi rằng: “Chăm sóc bố và hai con chu đáo, đối với mẹ đã là một thành công lớn”. Mỗi khi nghe câu nói ấy, tôi lại rơi nước mắt. Gia đình là hạnh phúc, là thành quả đẹp đẽ của đời mẹ, và chúng tôi phải cảm ơn mẹ vì điều đó.

Lời phê của cô giáo dạy văn Cảm ơn em đã tặng cô một bài học, một lời động viên vào lúc cô cần nó nhất. Em đã thực sự thành công đấy. Mong em tiếp tục thành công.

Con người luôn khát khao thành công, nhưng mù quáng theo đuổi thành công thì thật là vô nghĩa. Bạn muốn mình giàu có, muốn trở thành tỷ phú như Bill Gates? Vậy thì hãy gấp đồng tiền một cách cẩn thận rồi trao nó cho bà cụ ăn xin bên đường. Với việc làm đẹp đẽ ấy, bạn sẽ cho mọi người hiểu được bạn không chỉ giàu có về vật chất mà còn giàu có tâm hồn. Khi đó, bạn đã thực sự thành công.

Cũng có khi bạn ước mơ thành công sẽ đến với mình như đến với Abramovich - ông chủ của đội bóng toàn những ngôi sao? Thành công chẳng ở đâu xa, chỉ cần bạn dành thời gian chăm sóc cho “đội bóng” của gia đình bạn. Ở đó, bạn nhận được tình yêu thương vô bờ bến, thứ mà Abramovich không nhận lại được từ những cầu thủ của ông ta. Thành công đến với mọi người một cách giản dị và ngọt ngào như thế!

Bạn được sinh ra, đó là một thành công vĩ đại của cha và mẹ. Trách nhiệm của bạn là phải gìn giữ cho vẻ đẹp hoàn thiện của thành công ấy. Đừng bao giờ ủ ê nghĩ rằng cuộc sống là một chuỗi của thất bại, bởi như một giáo sư người Anh từng nói: “Cuộc sống này không có thất bại, có chăng là cách chúng ta nhìn nhận mọi việc mà thôi”.

Còn đối với tôi, thành công là khi ai đó đọc được bài viết nhỏ này. Có thể sẽ chẳng được điểm cao, nhưng gửi gắm được những suy nghĩ của mình vào trang viết, với tôi, đó là một thành công.

Dạ Thảo(Cỏ dại)

                                PGS. Nguyễn Văn Hồng

Sống chết như cỏ dại

Thơ:

Dã thảo thiêu bất tận

Xuân phong xuy hựu thanh

      Sinh thời con tiện ngã

Tử hậu ngã báo quân

Thanh Thanh dao lam khúc

Nhân tình nhất phiến tâm

 Dịch thơ:

Cỏ dại đốt không chết

Gió xuân về lại xanh

Khi sống anh dẫm nát

Lúc chết tôi ôm anh

Khúc ca ru tôi hát

Tình đời muôn lời xanh

Lòng chân thành-nhu cầu thiết yếu của cuộc sống

Đã lâu rồi không còn nghe thấy những từ nói lên những tính cách đáng quý của con người như lòng chân thành, sự bao dung, độ lượng...đó là từ ngữ còn hành động, việc làm thì lại càng trở nên hiếm hoi hơn rất nhiều. Khi còn nhỏ trong mỗi chúng ta ai cũng được học về lòng bao dung, sự độ lượng, bên cạnh đó là những lời răn dạy của ông bà, cha mẹ làm sao cho con cháu mình trở thành người có lòng vị tha từ đó nó có những hành động, việc làm mang tính nhân văn. Nói không quá qua những bài học, lời dạy đó mà dần dần hình thành nên tính cách con người. Trong cái tuổi thơ của mình tôi luôn bị ám ảnh bởi những bài học đó, lúc nào cũng cố gắng làm sao cho mình trở thành con người chân thành với những người xung quanh và rồi một ngày tôi tự nhận ra có lẽ đấy chính là tính cách cốt lõi trong con người mình.


Không ai đi đường một mình, tất cả những gì ta gửi vào cuộc đời của người khác sẽ quay trở về cuộc đời của ta.

Lòng chân thành là cái cốt yếu hình thành nên những mối quan hệ tốt đẹp trong xã hội cũng từ đây đã có những tình bạn thân. Trãi qua nhiều giai đoạn trong cuộc sống trầm có, bổng có tôi nhận ra rằng cái "vũ khí" chuẩn bị cho mình trong xã hội hóa ra không có gì xa lạ mà hãy cứ sống thật với lòng mình, trong các mối quan hệ hãy thể hiện những gì là vốn quý của con người. Tôi tin rằng ở trong sâu thẳm của mỗi con người luôn chất chứa những điều tốt đẹp vậy tại sao chúng ta không có gắng mang những cái đẹp đó ra cho mọi người cùng hưởng thụ, nó rất phù hợp với câu "tốt đẹp phô ra, xấu xa đậy lại" xã hội sẽ tốt đẹp hơn nhờ những điều như thế. Bảo bối của tôi là sự chân thành, tài sản của tôi là gia đình và bạn bè. Tôi sử dụng cái bảo bối kia để biến cho mình có những tài sản vô giá. Tôi luôn tự hào vì xung quanh mình luôn có những người bạn, những người bạn thật sự. Ông bà hay có câu "Quý nhân phù trợ" tôi vẫn thường hay nói "quý nhân" đó chính là những người gần gũi và giúp đỡ mình không phải ai xa lạ và trong bước đường mưu sinh tôi luôn đón nhận được những sự giúp đỡ chân thành từ các "quý nhân", đó là những người anh, người bạn, người cô...Có những người về cuộc sống, môi trường làm việc đã hoàn toàn tách biệt nhưng tôi chưa bao giờ khiến họ phải hoài nghi về sự chân thành của mình.

Nói chuyện cá nhân để liên tưởng cuộc sống, vẫn biết ai trong đời cũng dành cho mình một người bạn-một người bạn đúng nghĩa. Nói như vậy, để hiểu rằng họ sẽ xây dựng những mối quan hệ cá nhân, những quan hệ rất hẹp ở đó họ mới thể hiện cái vốn quý của mình. Còn với xã hội thì họ lại trở nên khác thường. Đối với cuộc sống hiện thực, khi lợi ích cá nhân, khi danh lợi vượt lên tất cả thì các quan hệ xã hội, bản chất của quan hệ xã hội đều vì mục đích đó. Có thể là quan điểm cá nhân nhưng tôi cho rằng đã sống là phải chân thành, muốn người khác tin mình thì khi nói phải nói thật. Nhưng hình như nó vẫn là một cái gì đó quá xa xỉ với cuộc sống ngày nay. Ở đâu đó, trong cái khoảng lặng của mỗi con người tất cả đều ngầm hiểu với nhau rằng giá trị cuộc sống nó nằm ở trong các mối quan hệ chân thành, ví như: vợ phải chung thủy với chồng, con phải có hiếu với cha mẹ, bạn bè phải biết giúp đỡ nhau, đồng nghiệp phải tôn trọng và hỗ trợ nhau...Hiểu thì hiểu vậy nhưng khi đối diện với cuộc sống, khi các mối quan hệ chồng chéo thì cái ý hiểu kia vụt biến mất mà thay vào đó là những toan tính sao cho mình có lợi nhất dù đó là những tình huống rất nhỏ nhặt. Rồi một ngày cái toan tính kia cũng lộ ra và mọi người nhận ra rằng đấy không phải con người thành thật, chân thành với mình đương nhiên điều đó là không thể chấp nhận. Tôi cho rằng ai cũng mong mọi người sống chân thành với mình nhưng trước khi nhận được điều đó thì hãy xem nó như một nhu cầu thiết yếu của mình và phấn đấu để có được điều đó.
Ngày nay, xã hội còn "thiếu thốn" quá nhiều thứ trong đó sự chân thành dành cho nhau gần như bị triệt tiêu bởi nội hàm của các mối quan hệ xã hội còn chất chứa quá nhiều vấn đề. Trong bối cảnh danh lợi luôn đặt lên trên đã khiến nhiều người trở nên quá toan tính. Họ tính toán với cả những người thân, bạn bè và những người sống quanh họ làm thế nào để được thứ mà mình mong muốn. Điều đó sẽ khiến nhiều người đã đi ngược lại với giá trị cuộc sống, ở trong con người họ không có cái gọi là chân thành. Vẫn biết giàu sang, danh vọng, cuộc sống vương giả ai mà chẳng muốn nhưng nghĩ lại thì cái đó làm sao đưa vào cân đo làm giá trị của đời người được. Nó sẽ thật tròn trĩnh nếu con người ta trên bước đường tiến thân vẫn giữ được bản chất vốn mộc mạc, chân chất hay nói đúng hơn vẫn giữ được nhân cách để người khác trân trọng. Chuyện được mất ở đời thật khó mà bàn nhưng xét cho cùng thì cái đọng lại, cái mà người khác trân trọng ở một con người chính là niềm tin dành cho nhau. Niềm tin đó được thể hiện qua cốt cách của con người đối với các quan hệ xã hội, để có được điều đó trước hết chúng ta hãy dành cho nhau sự chân thành. Nói chuyện nhỏ để bàn chuyện to, muốn có một môi trường, một xã hội điều tốt đẹp quan trọng là phải hình thành nên nhân cách một con người. Có lẽ một lúc nào đó chúng ta nên ngẫm lại những bài học mang tính vở lòng, sao thấy nó hay thế. Những bài học được viết trong sách đạo đức các cấp, qua lời răn dạy của ông bà cha mẹ, qua các câu ca dao tục ngữ...Người lớn nên học trẻ con ở những lời nói thật và sự chân thành đôi khi điều đó là ngây thơ. Người lớn dạy cho trẻ biết thế nào là chân thành, thế nào là bao dung, độ lượng...nhưng người lớn lại không sống được như những điều răn dạy, kể ra thì cũng ngược đời. Hôm nay, tôi có những người bạn, những người anh em, họ luôn nhớ đến tôi và ngược lại. Rồi ai cũng bị cuốn vào cuộc sống của riêng mình nhưng trong mỗi người vẫn luôn trân trọng những giây phút gặp nhau, bởi đó là những giây phút chân thành nhất.

Những người bạn của tôi